Παρά το γεγονός ότι όλα τα εμπλεκόμενα μέρη εξακολουθούν να είναι συγκρατημένα προς μια θετική αποτίμηση των δεδομένων, εντούτοις, με τις δηλώσεις τους σαφώς και κρατάνε μικρό καλάθι. Πενήντα χρόνια ανομβρίας στο Κυπριακό είναι πολλά για να υπάρξουν αποχρώσεις αισιοδοξίας.
Αυτό ωστόσο το οποίο εκπορεύεται τη δεδομένη στιγμή, η μικρή έστω δόση αισιοδοξίας για κάποια κινητικότητα, προφανώς έχει ορίζοντα τον Σεπτέμβριο, κατά τη διάρκεια της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ.
Παρά το ατέρμονο αδιέξοδο στην παρούσα συγκυρία μπορεί να δοθούν ερμηνείες με μια σειρά από ενδείξεις ότι όλα πλέον θα συζητηθούν τις επόμενες εβδομάδες, αρχικώς σε επίπεδο τριμερούς συνάντησης και αργότερα πιθανώς στο πλαίσιο μιας πενταμερούς με τη συμμετοχή της Βρετανίας. Αυτή ωστόσο θα είναι η τελευταία στην ουσία συζήτηση πριν το απόλυτο κενό ή και το απόλυτο χάος.
Οι ενδείξεις
Το πρώτο σημείο αναφοράς προς επίρρωση του γεγονότος ότι η προσπάθεια του Γενικού Γραμματέα μέσω της απεσταλμένης του, Μαρία Άνχελα Ολγκίν, είναι η σιωπηρή από τα μέρη αποδοχή της συνέχισης της αποστολής και των προσπαθειών της. Η ελληνοκυπριακή πλευρά ήθελε αυτή την εξέλιξη, μάλιστα κάποια στιγμή δήλωναν συνεργάτες του Προέδρου, εν τη ρύμη του λόγου, ότι η προσπάθεια της Ολγκίν θα πρέπει να πάρει αρκετό χρόνο φθάνοντας ακόμη και στα όρια της εξάντλησης και της θητείας Χριστοδουλίδη. Δημοσίως πάντως ο Πρόεδρος συνεχίζει να δηλώνει ότι ευελπιστεί πως θα προκύψει κάτι θετικό το επόμενο διάστημα.
Από την άλλη φαίνεται ότι η Τουρκία, παρά τις αρχικές ενστάσεις της μέσα και από τις αντιδράσεις Ερσίν Τατάρ, σιωπηρώς συγκατένευσε στην επέκταση για ακόμη μερικούς μήνες για να υπάρξει συνέχεια των προσπαθειών της απεσταλμένης του ΓΓ.
Το όλο σκηνικό το οποίο κτίζεται μπορεί να σταχυολογηθεί και μέσα από την περιλάλητη επιστολή της Μαρία Ολγκίν προς τον κυπριακό λαό, Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους. Πέρα από το γεγονός ότι δεν αποποιήθηκε καμιάς δικαιολογίας για να στρογγυλέψει τα λόγια της τα οποία αποτυπώνουν πολιτικό ρεαλισμό που σπάει κόκαλα, κατέγραψε και τις επόμενες κινήσεις της οι οποίες θα πρέπει να εκληφθούν από τις πλευρές ως η τελευταία της προσπάθεια. Σε τι συνίσταται αυτή η προσπάθεια:
• Όπως ο «Π» είναι σε θέση να γνωρίζει, η απεσταλμένη του Γενικού Γραμματέα ετοιμάζει και θα θέσει ενώπιον των πλευρών ένα έγγραφο σκέψεων και προβληματισμού, όπως το ονόμασαν διπλωματικές πηγές, ένα Concept paper.
• Το έγγραφο αυτό θα έχει ως αφετηριακό γίγνεσθαι τα τρία από τα έξι επίμαχα σημεία όπως τέθηκαν στο πλαίσιο του Αντόνιο Γκουτέρες: Το θέμα της αποχώρησης των στρατευμάτων, το θέμα των εγγυήσεων, για αυτό και ο σχεδιασμός για πενταμερή, αλλά και το θέμα της πολιτικής ισότητας. Την ίδια ώρα θα θέτει τις παραμέτρους και τα διακυβεύματα στο Κυπριακό.
• Η ύπαρξη του Concept paper δεν θα μπορούσε να μην συνοδευτεί με την ανάγκη όπως οι πλευρές σκεφτούν έξω από το κουτί. Όπως η ίδια ο Ολγκίν έχει προδιαθέσει τους Κυπρίους στο βασικότερο και κρισιμότερο σημείο της ανοικτής της επιστολής, «είναι σημαντικό να απομακρυνθούμε από λύσεις που στο παρελθόν δημιούργησαν προσδοκίες που δεν εκπληρώθηκαν και οδήγησαν σε μεγαλύτερες διαφωνίες και απογοητεύσεις. Τώρα, πρέπει να σκεφτούμε διαφορετικά».
• Εν ολίγοις τη δεδομένη στιγμή και με βάση τα όσα προβληματίζουν την απεσταλμένη του Γενικού Γραμματέα, είναι πολύ πιθανό στις συζητήσεις να προκύψουν κατάλοιπα από την τουρκική στάση των τελευταίων τουλάχιστον τριών χρόνων περί δυο κρατών. Δηλαδή μια τέτοια συζήτηση για το μέλλον της Κύπρου θα έχει χαρακτηριστικά γνωρίσματα ή, τουλάχιστον, γεύση συνομοσπονδιακών στοιχείων.
• Δεν είναι σαφές ποια στοιχεία συνομοσπονδιακού χαρακτήρα μπορεί να βρίσκονται στους προβληματισμούς-προτάσεις της Μαρία Ολγκίν αλλά, όπως διαφαίνεται μέσα από τη ροή των συζητήσεων, στη δημόσια σφαίρα αυτά εστιάζονται είτε σε ζητήματα που έχουν σχέση με το δικαίωμα της απόσχισης είτε στην αναφορά περί αναζήτησης διεξόδων μέσα από την ιδρυτική διακήρυξη.
Ο στόχος
Σύμφωνα με τις διαρρέουσες πληροφορίες, η σχηματοποίηση εκ μέρους της Μαρία Άνχελα Ολγκίν ενός εγγράφου για προβληματισμό έχει να κάνει με την αποφυγή της ώς προσφάτως θέσης του Ερσίν Τατάρ, ότι διεκδικεί εκ των προτέρων κυριαρχική ισότητα με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, όπως το θέμα των απευθείας πτήσεων, του απευθείας εμπορίου και των απευθείας διπλωματικών και πολιτικών σχέσεων. Αυτή η θέση, που φθάνει μέχρι και στην εκ των προτέρων αναγνώριση του τ/κ κρατιδίου, δεν έγινε δεκτή ούτε από ε/κ πλευράς ούτε από τη διεθνή κοινότητα.
Πριν μερικές μέρες ο Ερσίν Τατάρ επανέφερε στις δηλώσεις του τον όρο ομοσπονδία, εξακολουθεί βέβαια να μιλά για δύο κράτη, ωστόσο διευκρίνισε ότι δεν ζητά αναγνώριση πριν τη λύση.
Το όλο πλαίσιο των συζητήσεων, όπως και αν γίνουν τις επόμενες βδομάδες, όποια μορφή και αν θα έχουν, αναδεικνύει την τεράστια σημασία των αποφάσεων που θα πρέπει να ληφθούν.
Ο Πρόεδρος Νίκος Χριστοδουλίδης είναι συγκρατημένος στις εκτιμήσεις του, σημειώνει ότι είναι δύσκολη η συγκυρία και ότι θα πρέπει να ληφθούν πολύ δύσκολες αποφάσεις. Παρά τις προκλητικές εκδηλώσεις στα κατεχόμενα με τη συμπλήρωση 50 χρόνων από την εισβολή, χθες ο Τούρκος Πρόεδρος δεν έκανε καμία αναφορά σε δύο κράτη, τουλάχιστον όπως ώς προσφάτως επαναλάμβανε ο Ερσίν Τατάρ, ωστόσο εμφανίστηκε αρνητικός σε λύση στη βάση των αποφάσεων του ΟΗΕ για Ομοσπονδία.
